shabakesazan

چند روز پيش مطلبي در خصوص IP SLA در وب سايت انجمن تخصصي فناوري اطلاعات ايران منتشر كرديم كه يكي از دوستان در خصوص واژه اي به نام Jitter كه در آن مطلب عنوان شده بود سئوال پرسيدند و امروز مي خواهيم مفهوم Jitter را به شما توضيح بدهيم. به زبان بسيار بسيار ساده Jitter تفاوت زماني است كه بسته اطلاعاتي ما از لحظه ارسال درشبكه تا زمان رسيدن به مقصد سپري مي كند. يك مثال ساده تر مي زنيم ، ببينيد دو كامپيوتر چه در يك شبكه داخلي و چه در شبكه اي با ابعاد بسيار گسترده جهاني زماني كه مي خواهند با هر وسيله ارتباطي اعم از Tablet اي Telephone يا حتي وب سايت با هم ارتباط برقرار كنند ، ارتباط آنها از طريق انتقال بسته هاي اطلاعاتي انجام مي شود ، اين بسته هاي اطلاعاتي براي اينكه از مبدا به مقصد برسند يك مدت زمان در شبكه باقي مي مانند ، هر بسته اطلاعاتي حاوي يك Header و Footer و شماره است كه به بسته قبلي و بعدي متصل شود ، به مدت زماني كه اين بسته اطلاعاتي در شبكه باقي مي ماند تا به مقصد برسد در اصطلاح Latency يا تاخير گفته مي شود ، اما هميشه بسته هاي اطلاعاتي ما پشت سر هم و به ترتيب در مقصد دريافت نمي شوند بلكه ممكن است بسته هاي اطلاعاتي بصورت پس و پيش به هم برسند و از طرفي ممكن است برخي از بسته هاي اطلاعاتي با تاخير 20 ميلي ثانيه و برخي ديگر با تاخير 60 ميلي ثانيه به مقصد برسند ، خوب اين تاخير در شبكه هاي عادي وجود دارد و هيچ مشكلي هم ايجاد نمي كند ، يعني شما اگر در حال مشاهده يك خبر آنلاين هستيد يا مطالعه مي كنيد براي شما 20 ميلي ثانيه و 60 ميلي ثانيه چندان تفاوتي ندارد و به راحتي مي توانيد مطالعه كنيد.

Jitter چيست و چه كاربردي دارد ؟


تا اينجاي كار مشكلي نيست اما در برخي از انواع ارتباطات حتي همين چند ميلي ثانيه هم مي تواند بسيار تاثيرگذار باشد و ارتباط شما كيفيت مطلوب را ارائه ندهد ، پروتكل TCP/IP خودش وظيفه مقابله با تاثير Jitter در شبكه ها را بر عهده دارد ، در شبكه هايي كه براي ارتباطات VoIP استفاده مي شود Jitter بسيار حياتي است ، اگر شما بسته هاي اطلاعاتي را در فواصل زماني 10 ميلي ثانيه ارسال و دريافت مي كنيد اين تاخير نبايد بيشتر شود چون كيفيت صدا بسيار پايين مي آيد و از طرفي صداي طرف مقابل بصورت پس و پيش شنيده مي شود. در واقع اينجاست كه Jitter معني پيدا مي كند و اهميت آن به عنوان يك عنصر مشكل ساز مشخص مي شود. Jitter زماني مهم مي شود كه تاخير در ارتباط مهم مي شود ، هر چقدر تاخير كمتر باشد كيفيت سرويس شما نيز بهتر خواهد شد. در واقع شما وقتي مي خواهيد اطلاعاتي را از نقطه A به سمت نقطه B ارسال كنيد اين اطلاعات در قالب بسته هاي اطلاعاتي از نقطه A به B در فواصل زماني معين ارسال مي شوند ، ممكن است يك بسته اطلاعاتي در 20 ميلي ثانيه و يك بسته اطلاعاتي در 10 ميلي ثانيه و بعدي در 60 ميلي ثانيه از A به B برسد يعني تنوع زماني انتقال اطلاعات در شبكه ، اين همان Jitter است ، به Jitter در برخي اوقات Packet Delay Variation هم گفته مي شود كه به معني تنوع اندازه تاخيرها در بسته هاي اطلاعاتي مي باشد.

Jitter Buffer چيست


خوب تا اينجاي كار حداقل مفهوم Jitter را متوجه شديد اما به نظر شما چطور مي توان Jitter را در شبكه هاي VoIP كاهش داد ؟ براي اينكه بتوانيم در شبكه هاي VoIP كاهش Jitter را داشته باشيم ما از مكانيزمي به نام Jitter Buffer استفاده مي كنيم ، قبلا در خصوص Buffer در انجمن تخصصي فناوري اطلاعات ايران صحبت كرده ايم ام بصورت خلاصه Buffer يك متناسب كننده و تنظيم كننده سرعت است ، زمانيكه بسته هاي اطلاعاتي VoIP از مبدا به مقصد مي رسند ابتدا Jitter Buffer يك برآورد از حداكثر و حداقل ميزان Jitter برآورد مي كند و بر همين اساس محاسبات خودش را انجام مي دهد و يك ميانگين از اين Jitter ها محاسبه مي كند و در Jitter Buffer قرار مي دهد كه باعث مي شود كيفيت سرويس صدا تا حدود زيادي بهتر شود ، لازم به ذكر است كه بسته هاي اطلاعاتي VoIP بسيار سبك و قابل انعطاف هستند. البته دقت كنيد كه jitter Buffer هميشه هم نمي تواند موفق باشد ، برخي اوقات كه ميزان Jitter در شبكه بسيار بالا است حتي اين روش هم نمي تواند باعث افزايش كيفيت صدا شود. هر چقدر اندازه Jitter Buffer بيشتر باشد كيفيت صدا پايينتر خواهد بود.

Jitter چيست


از طرفي قرار هم نيست همه بسته هاي اطلاعاتي كه Jitter آنها بزرگ يا بالا است در Jitter Buffer قرار بگيرند و اينگونه بسته هاي اطلاعاتي بايستي drop شوند تا اندازه بسته هاي Buffer تغيير ناگهاني نكند. اگر از تجهيزات سيسكو استفاده مي كنيد مي توانيد با استفاده از قابليتي به نام RTP timestamps در Cisco IOS مقدار Jitter موجود در شبكه خودتان را برآورد كنيد. Cisco IOS بصورت پيشفرض اين بافرها را مثل يك Dynamic Queue در نظر گرفته است ، اين صف يا Queue بصورت مداوم بر اساس اندازه زمانبندي بسته هاي اطلاعاتي كه در مسير مبدا و مقصد رد و بدل مي شود مرتب تغيير مي كند.اميدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد اگر در خصوص Jitter مطلب يا موضوعي داريد كه مي تواند به دانش بنده كمك كند خوشحال مي شويم در ادامه همين مطلب نظرهاي خودتان را قرار بدهيد. ITPRO باشيد